Afrika Stratejik Araştırmalar Merkezi (AFSAM) tarafından hazırlanan, İstanbul Medeniyet Üniversitesi tarafından akademik olarak desteklenen “Bir Osmanlı Âlimi Ebubekir Efendi’nin Güney Afrika’ya Gönderilişinin 150. Yılı Sempozyumu” sona erdi. "Tarihe nor düşen" bu sempozyum, T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından da desteklenmiştir.

Sempozyuma Ebubekir Efendi’nin torunlarından Güney Afrika’dan Hişam Nimetullah Efendi, Fatma Efendi, Kemal Efendi, Sinan Efendi, Göksen Efendi, İtalya’dan Şule Efendi, İrlanda’dan Aycan Kandemir, Almanya ve Türkiye’den Tora Bey katılmışlardır. Cape Town’dan Şehit İmam Abdullah Haron’un oğlu Prof. Dr. Muhammed Haron ve Aktivist Hamid Adams da katılımcılar arasındaydı. T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı adına Ortadoğu Afrika Dairesi Başkanı Dr. Enver Arpa, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gülfettin Çelik, Afrika Derneği Başkanı Mustafa Cevizci ve organizasyon komitesi adına Mustafa Efe açılış konuşmaları yaptılar. İlk oturumda İstanbul Medeniyet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ve Türkiye Cumhuriyeti Çad Büyükelçisi Prof. Dr. Ahmet Kavas, Hişam Nimetullah Efendi ve İHH Afrika Direktörü Serhat Orakçı birer sunum yapmışlardır. TİKA Ortadoğu Afrika Dairesi Başkanı Enver Arpa başkanlığındaki öğleden sonraki oturumda Ebubekir Efendi üzerine çalışmaları ile tanınan ve “Güney Afrika’da Osmanlılar” kitabının yazarı Ahmet Uçar, Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Apartheid rejimi tarafından şehid edilen İmam Abdullah Haron’un oğlu Prof. Dr. Muhammed Haron ve Usman Kemal Effendi tebliğlerini sunmuşlardır. Üçüncü oturumda Ebubekir Efendinin torunlarından Şule Effendi, Gökşen Effendi, Usman Kemal Effendi ve aktivist Hamid Adams’ın konuşmalarından sonra kapanış gerçekleşmiştir.

TİKA Ortadoğu Afrika Daire Başkanı Enver Arpa TİKA’nın genelde Afrika’ya özelde de Güney Afrika’ya yönelik yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi. Hişam Nimetullah Effendi Ebubekir Efendi’nin ilk yıllarında karşılaşmış olduğu zorluklardan ve o dönemde yaşadığı sıkıntılardan, daha sonra da torunlarının Apartheid rejimi ile yaşadıkları sıkıntılardan bahsetti.  Prof. Dr. Ahmet Kavas Osmanlı Devletinin son yıllarında yurtdışına göndermeyi planladığı kişilerden ve bunların seçimleriyle ilgili süreçlerden bahsederek yurtdışına din görevlisi olarak gönderilecek olanların ön eğitime tabi tutulduğu bir Ebubekir Efendi Enstitüsünün kurulmasını tavsiye etti. Ahmet Uçar Ebubekir Efendi’nin bir rol model olduğunu ve Osmanlı’nın Ebubekir Efendi gibi gönderdiği diğer âlimlerden bahsetti. Serhat Orakçı o dönemdeki Osmanlı-Güney Afrika ilişkilerine değindi.

Kemal Effendi Ebubekir Efendinin şu anda mezarının bulunduğu bölge ile ilgili şu andaki durumdan ve ileride doğabilecek tehlikelerden bahsetti. Bir vakıf kurulması için de çalışmalar yapılmasını istedi.

Şule Effendi’nin 150 yıldır neredeydiniz, niçin bizi yalnız bıraktınız, evlatlarımız kültür ve geleneklerini unutuyorlar, onları kaybediyoruz yardım edin” diyerek yaptığı duygusal konuşma herkesi duygulandırdı. "Mezarlıklara sahip çıkmamız çok önemli elbette fakat yaşayan torunlarına da sahip çıkınız" seslenişi salonda bulunanların gözlerini yaşarttı.

Ebubekir Efendinin medrese olarak eğitim verdiği binanın şu anda kötü amaçlarla kullanıldığı ve bu binanın nasıl alınıp tekrar aslına uygun olarak kullanılabileceği tartışıldı.

Sempozyumda Güney Afrika’ya gönderilen ilk Türk Osmanlı Konsolosu Mehmet Remzi Bey’in Johannesburg’da tarihi Braamfontein Mezarlığı’nda bulunan mezarının yerinden taşınıp başka bir yere nakledilmesinin hem fıkhi olarak hem de Güney Afrika ile ilişkilerimiz açısından doğru olmadığı dile getirilmiştir. Mezarın başka bir yere nakledilmesinin “tarihin tahrif edilmesi olarak görüldüğü” ifade edilmiş ve mezarın asıl yerine iade edilmesi için başta Dışişleri Bakanlığımız olmak üzere ilgili bütün kişi ve kurumlar çaba sarf etmeye davet edilmiştir.

Misafirler için Laleli Camii Külliyesi’nde verilen akşam yemeği ve Laleli Camii İmam-Hatibi Dr. Pehlül Düzenli Hoca tarafından Laleli Camii Külliyesi, külliyelerin Osmanlı dönemindeki fonksiyonları, eğitim çalışmaları konusunda yapılan konuşma ile sona erdi.

Seyyid Ebubekir Efendi'nin torunları Ebubekir Efendi'yi Güney Afrika'ya gönderen Ahmet Cevdet Paşa'nın Fatih Camii haziresindeki mezarını da ziyaret ederek fatiha okudular. Sempozyumda konuşulan tarih bu gezi programlarıyla da canlanmış oldu. 

Yorumlar